ਪੁਰਾਣੀ ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ – ਕਲਕੱਤਾ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਯਾਤਰਾ
ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ (Grand Trunk Road) ਭਾਰਤ ਉਪਮਹਾਦੀਪ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੜਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਡ ਨੇ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਜੁੜਿਆ ਰੱਖਿਆ। ਇਹ ਰੋਡ ਕਲਕੱਤਾ (ਭਾਰਤ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਕਾਬੁਲ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ) ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
🔸 ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ
ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰੂਪ ਮੁਗਲ ਦੌਰ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗਾਨ ਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਬਣਵਾਇਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਰੋਡ ਸੁਲਤਾਨੀ ਰੋਡ ਜਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਰੋਡ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
🔸 ਮੁੱਖ ਰੂਟ (ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ)
ਇਹ ਰੋਡ ਕਲਕੱਤਾ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਤਕਰੀਬਨ 2500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਸੀ। ਇਸ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ:
ਕਲਕੱਤਾ (ਪੱਛਮ ਬੰਗਾਲ)
→ ਬਰ੍ਹਾਂਪੁਰ
→ ਅਸਾਨਸੋਲ
→ ਧਨਬਾਦ
→ ਗਯਾ
→ ਪਟਨਾ
→ ਵਾਰਾਣਸੀ
→ ਅਲਾਹਾਬਾਦ (ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ)
→ ਫਤਿਹਪੁਰ
→ ਕਾਨਪੁਰ
→ ਇਟਾਵਾ
→ ਆਗਰਾ
→ ਮਥੁਰਾ
→ ਫਰੀਦਾਬਾਦ
→ ਦਿੱਲੀ
→ ਸੋਨੀਪਤ
→ ਪਾਨੀਪਤ
→ ਕਰਨਾਲ
→ ਅੰਬਾਲਾ
→ ਲੁਧਿਆਣਾ
→ ਜਲੰਧਰ
→ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
→ ਲਾਹੌਰ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
→ ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ
→ ਵਜ਼ੀਰਾਬਾਦ
→ ਗੁਜਰਾਤ
→ ਜਹਿਲਮ
→ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ
→ ਟੈਕਸਿਲਾ
→ ਹਸਨ ਅਬਦਾਲ
→ ਅਟਕ
→ ਨੌਸ਼ਹਰਾ
→ ਪੇਸ਼ਾਵਰ
→ ਜਲਾਲਾਬਾਦ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ)
→ ਕਾਬੁਲ
🔸 ਮਹੱਤਵਤਾ
-
ਇਹ ਰੋਡ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਵਪਾਰਕ ਮਾਲ, ਫੌਜੀ ਕਾਲਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਰਾਹ ਸੀ।
-
ਇਹ ਰੋਡ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਜੁੜਦਾ ਆਇਆ ਹੈ।
🔸 ਅੱਜ ਦਾ ਦੌਰ
ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਰੋਡ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ 19 (NH-19) ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ 44 (NH-44) ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਡ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਸੀ, ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਉਦਯੋਗ, ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੱਡੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
✍️ ਵਿਸ਼ੇਸ਼: ਇਹ ਲੇਖ barapind.com ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਭੌਗੋਲਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।